Des livres, rien que des livres. Alignés sur les étagères. Empilés au sol.Entassés sur le moindre coin de table. Toutes les pièces en regorgent. A peine la place de circuler.C'est ici, dans cet appartement bourgeois du 16e arrondissement de Paris, que Pierre-Emmanuel Dauzat a installé son bureau. Ici qu'il travaille face à son ordinateur, douze à quatorze heures par jour, à lire, traduire et préfacer les livres des autres et à écrire les siens. Le soir, il n'a qu'à traverser la rue pour rentrer chez lui. "Ma vie sociale est réduite au minimum", reconnaît-il.
A bientôt 50 ans, Pierre-Emmanuel Dauzat est l'un des traducteurs français les plus demandés.[...]
Polyglotte ? Pierre-Emmanuel Dauzat balaie le qualificatif d'un revers de main. Il ne parle aucune des langues qu'il traduit. "Même en anglais, je suis incapable de dire deux mots, assure-t-il. A part le latin et le grec, je n'ai jamais appris aucune langue étrangère. La plupart de mes contrats, je les ai signés sans connaître le moins du monde la langue que j'allais traduire. Il suffit qu'un éditeur me convainque de l'intérêt d'un livre pour que j'accepte de relever le défi. Vous ne pouvez pas imaginer dans quel état de tension je suis quand je me mets à travailler sur un texte auquel je ne comprends rien..."[...]
Sa méthode est toujours la même : allergique aux grammaires, il préfère s'"immerger" dans des dictionnaires et des livres en édition bilingue. Généralement, il ne lit pas à l'avance l'ouvrage qu'il doit traduire : "C'est indispensable pour garder une forme de spontanéité dans la traduction." Seul principe, il commence par traduire la fin : "J'ai une telle angoisse de la mort que je préfère me débarrasser de la fin dès le début", explique-t-il. [...] Ce "besoin vital de (s')exiler dans la langue des autres", il dit l'éprouver depuis toujours. | Βιβλία, τίποτα άλλο παρά βιβλία. Παρατεταγμένα στα ράφια. Στοιβαγμένα στο πάτωμα. Στριμωγμένα και στη μικρότερη γωνιά του τραπεζιού. Κάθε σημείο ξεχειλίζει μ’αυτά. Μόλις που φτάνει ο χώρος να κινηθείς. Είναι εδώ, σ’αυτό το αστικό διαμέρισμα στο 16ο δημοτικό διαμέρισμα του Παρισιού, που ο Πιέρ-Εμμανουέλ Ντοζά έχει στήσει το γραφείο του. Εδώ που εργάζεται μπροστά στον υπολογιστή του, δώδεκα με δεκατέσσερις ώρες την ημέρα, διαβάζοντας, μεταφράζοντας και προλογίζοντας βιβλία άλλων, και γράφοντας τα δικά του. Το βράδυ, δεν χρειάζεται παρά να διασχίσει το δρόμο για να γυρίσει στο σπίτι του. «Η προσωπική μου ζωή έχει περιοριστεί στο ελάχιστο», παραδέχεται ο ίδιος. Σχεδόν 50 ετών, ο Πιέρ-Εμμανουέλ Ντοζά είναι ένας από τους πιο περιζήτητους Γάλλους μεταφραστές.[...] Πολύγλωσσος; Ο Πιέρ-Εμμανουήλ Ντοζά απορρίπτει αυτόν τον χαρακτηρισμό με περιφρόνηση. Δεν μιλάει καμία από τις γλώσσες που μεταφράζει. «Ακόμη και στα αγγλικά, δεν μπορώ να πω ούτε δυο λέξεις», μας διαβεβαιώνει. «Εκτός από τα λατινικά και τα ελληνικά, δεν έχω μάθει ποτέ καμία ξένη γλώσσα. Τα περισσότερα συμβόλαιά μου τα έχω υπογράψει χωρίς να γνωρίζω ούτε στο ελάχιστο την γλώσσα που πρόκειται να μεταφράσω. Αρκεί μόνο ένας εκδότης να με πείσει για πόσο ενδιαφέρον είναι ένα βιβλίο για να δεχτώ την πρόκληση. Δεν μπορείτε να φανταστείτε σε τι κατάσταση έντασης βρίσκομαι όταν αρχίζω να δουλεύω πάνω σε ένα κείμενο το οποίο δεν καταλαβαίνω καθόλου...»[...] Η μέθοδός του είναι πάντα η ίδια: αλλεργικός στις γραμματικές, προτιμά να «βουτάει» σε δίγλωσσα λεξικά και βιβλία. Κατά κανόνα, δεν διαβάζει εκ των προτέρων το βιβλίο που πρέπει να μεταφράσει: «Είναι απαραίτητο για να διατηρηθεί μια μορφή αυθορμητισμού στη μετάφραση». Ο μοναδικός κανόνας είναι ότι ξεκινά μεταφράζοντας το τέλος: «Έχω έναν τέτοιο φόβο για τον θάνατο που προτιμώ να απαλλαγώ του τέλους από την αρχή», εξηγεί. [...] Αυτή τη «ζωτική ανάγκη να (αυτο)εξορίζεται στη γλώσσα των άλλων», λέει ότι την ένιωθε πάντα. |